Aanpak preventie radicalisering en extremisme

Opdrachtgever: werkorganisatie Druten en Wijchen. 

Opdracht: voer een quickscan radicalisering uit die inzicht geeft in de lokale ontwikkelingen en aanpak radicalisering.

Aanpak: 

• een introductie op het thema radicalisering en de huidige trends en ontwikkelingen

• een focusgroep met aanwezigen die hun eigen ervaringen met en inzichten in radicalisering en de aanpak daarvan met elkaar delen 

• 3 digitale sessies met beleidsambtenaren, politie en professionals uit het veiligheids- en sociaal domein 

Resultaat: op basis van deze inzichten formuleerden we succesfactoren en kansen voor doorontwikkeling. Deze hebben we vertaald naar praktische adviezen, passend bij de lokale context van Druten en Wijchen.

Opdrachtgever: gemeente Amsterdam.

Opdracht: onderzoek of het Deense mentorproject ONEonONE waardevol is voor Amsterdam. 

ONEonONE is een mentorproject voor personen die gevoelig zijn voor radicalisering of in een beginstadium van het radicaliseringproces zitten. Deze personen krijgen ondersteuning van een mentor bij het ontwikkelen van life skills. Hierdoor moet voorkomen worden dat zij (minimaal) niet verder radicaliseren en meer grip op en inclusie in hun leven ervaren.

Aanpak: 

1. behoeftepeiling onder eerstelijns professionals uit het sociaal-, zorg- en veiligheidsdomein

2. doorontwikkelen mentorproject en passend maken aan de Amsterdamse context

3. een plan van aanpak voor de uitvoering van ONEonONE in samenwerking met eerstelijnswerkers uit stadsdeel Nieuw-West

Resultaat: een goed en bruikbaar plan van aanpak.

Opdrachtgever: gemeente Maastricht.

Opdracht: voer een peilstokonderzoek uit naar de stand van zaken met betrekking tot polarisatie.

Aanpak:

• inzichten verkregen rondom maatschappelijke spanningen

• sleutelpersonen geïdentificeerd om een rol te gaan spelen in een sleutelfigurennetwerk

• kansen en krachten in kaart gebracht om polarisatie te verminderen en verbondenheid te vergroten

Resultaat: na het peilstokonderzoek hebben we de gemeente ondersteund met het organiseren van de eerste sleutelbijeenkomsten en het opzetten van het netwerk. Het doel van het sleutelfigurennetwerk:

• weten wat er gaande is op het gebied van polarisatie

• het opvangen en delen van signalen van gemeenschappen

• tot handelen kunnen overgaan en zo nodig de-escaleren

Opdrachtgever: Europese Commissie.

Opdracht: het opzetten en coördineren van het Radicalisation Awareness Network (RAN). Dit is een Europees netwerk van eerstelijnsprofessionals die samenwerken op het gebied van de preventie van radicalisering.

Aanpak: een projecteam van zo'n 15 Radarianen ondersteunt inhoudelijk en procesmatig het RAN. Kennisdeling en opleiding zijn de kernactiviteiten van het RAN. Tijdens bijeenkomsten wisselen eerstelijnsprofessionals werkmethodes, praktijkvoorbeelden en projecten met elkaar uit, en leren van elkaar en van experts.

Resultaat: sinds de oprichting van RAN in 2011 is het netwerk uitgegroeid tot ruim 6.000 eerstelijnswerkers en zijn er honderden bijeenkomsten georganiseerd. Het RAN signaleert vroeg trends en ontwikkelingen op het gebied van extremisme en heeft al meer dan 200 inspirerende projecten verzameld in de RAN Collection.

Opdrachtgever: gemeente Venlo.

Opdracht: evaluatie radicaliseringsaanpak om beter evidence based te werken.

Aanpak: literatuur- en documentstudie, interviews en focusgroepen. Er is ingezoomd op 3 interventies die onderdeel zijn van de inzet op de preventie van radicalisering:

1. het sleutelfigurennetwerk, waarin de gemeente actief inzet op het bij elkaar brengen en ondersteunen van maatschappelijk betrokken Venlonaren.

2. trainingen aan professionals, gericht op deskundigheidsbevordering op het thema radicalisering van eerstelijnsprofessionals in Venlo.

3. weerbaarheidstrainingen voor groepen uit diverse lokale gemeenschappen.

Resultaat: met de geworven inzichten kunnen de accenten in het beleid voor de komende jaren beter worden geplaatst en is er voldoende draagvlak gekweekt voor de uitvoering.

Opdrachtgever: Landelijk Steunpunt Extremisme.

Opdracht: evalueer de effectiviteit van de programma’s Familieondersteuning en Forsa. Familieondersteuning biedt begeleiding en advies aan families die kampen met zorgen en problemen rondom radicalisering van een familielid. Forsa biedt deradicaliseringstrajecten en individuele begeleiding aan personen die extremistische overtuigingen hebben, betrokken zijn (geweest) bij extremistische netwerken of die zijn veroordeeld voor (of verdacht worden van) extremistisch strafbare feiten.

Aanpak: multi-methodische dataverzameling: 

• dossieranalyse 

• data-analyse van de LSE-dataset 

• literatuurscan en documentenanalyse

• individuele interviews en focusgroepen

• interviews met medewerkers van het LSE (teamleider, casemanagers), samenwerkingspartners (Dienst Justitiële Inrichtingen, Reclassering Nederland, een gemeente) en met (oud-)cliënten

Resultaat: het onderzoek Effectiviteit Familieondersteuning en Forsa met concrete aanbevelingen waar het team doorlopend (duurzaam) scherp op kan blijven.

Opdrachtgever: gemeente Rotterdam.

Opdracht: voer een procesevaluatie uit naar de preventieve interventie gericht op intercultureel opvoeden. Deze interventie valt binnen de aanpak radicalisering, extremisme en polarisatie. Het doel: ouders leren hoe zij het ontwikkelen van extreme idealen en toenemend wij-zij denken bij hun kinderen kunnen voorkomen en tegengaan, en gelijktijdig de weerbaarheid van hun kinderen kunnen versterken.

Aanpak:

Er zijn 3 perspectieven in ogenschouw genomen:

1. deelnemende moeders en vaders

2. betrokkenen vanuit de gemeente

3. medewerkers van de uitvoerende organisatie

In de procesevaluatie is aandacht besteed aan een aantal onderwerpen, zoals:

• de uitvoering van activiteiten binnen de cursus.

• de waardering van deelnemers, trainers en de gemeente.

• onderzoek naar het verloop van de werving en wat daarin succesfactoren en belemmeringen zijn.

• een doorkijk naar de effectiviteit van de cursus, door aandacht te besteden aan de ervaren opbrengsten.

Resultaat: inzicht in de uitvoering van de interventie en duidelijk zicht op kansen voor verbetermogelijkheden.

Opdrachtgever: Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid en het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (Expertise-Unit Sociale Stabiliteit). 

Opdracht: ontwikkel een toolkit evidence based werken die is te gebruiken bij de preventie van radicalisering. De toolkit is ontwikkeld door Verwey-Jonker Instituut, A.G. Advies en RadarAdvies. 

Resultaat: de Toolkit Evidence Based Werken bij de preventie van radicalisering is gericht op het evalueren van interventies op 3 momenten: 

• voorafgaand aan de interventie gericht op de planvorming (planevaluatie) 

• tijdens de interventie gericht op de uitvoering (procesevaluatie) 

• na een bepaalde looptijd van de interventie gericht op de behaalde uitkomsten en effecten (effectevaluatie) 
   

  De toolkit biedt kennis, geleerde lessen, handige checklists en formats om de interventies die radicalisering tegengaan te evalueren.  

Opdrachtgever: Europese Commissie. Het project BOUNCE wordt geleid door het ministerie van Binnenlandse Zaken van België en is samen met het Vlaamse expertisecentrum Arktos uitgevoerd door RadarAdvies.

Opdracht: voer het project BOUNCE uit ter preventie van gewelddadige radicalisering. Samen met Arktos hebben we BOUNCE-trainingen gegeven in landen als Zweden, België, Duitsland, Frankrijk en Nederland.

Resultaat: BOUNCE biedt jongeren en hun omgeving skills en kennis om sterke idealen op een positieve manier te ontwikkelen en uit te dragen.  

BOUNCE is een positief antwoord op de uitdaging om gewelddadige radicalisering in een vroeg stadium te voorkomen en gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek. Wij kunnen de BOUNCE-training ook in jouw gemeente introduceren.

Aan te raden is om eerstelijnsprofessionals eerst in een driedaagse training te leren hoe de BOUNCE young te geven aan jongeren. In een vervolgtraject van 2 à 3 dagen kunnen we de getrainde professionals coachen bij het geven van de training en/of een aantal professionals in een train de trainer programma opleiden om andere professionals op te leiden tot BOUNCE-trainer.  

Opdrachtgever: Hogeschool van Amsterdam.

Opdracht: voor studenten van de minor Social Work in Urban Areas hebben we meerdere keren een workshop gegeven over radicalisering.

Aanpak: voor deze internationale groep studenten werden de lessen uit zowel Nederlandse als Europese context gedeeld en toegespitst op aspecten die voor de aankomend sociaal werkers relevant waren. Centraal in deze workshops stonden:

• proces van radicalisering

• herkennen van signalen

• feit dat preventie werkt

• contact met jongeren

• uitvoeren van verschillende oefeningen met de klas, waaronder een fictieve case

Resultaat: een workshop die van meerwaarde was voor de minor. Het richtte zich op alle vormen van radicalisering in de samenleving en werd op een actieve manier aangeboden.

Opdrachtgever: het Rijksopleidingsinstituut tegengaan Radicalisering (ROR)

Opdracht: organiseer expertsessies over complottheorieën. We deden dit samen met het Landelijk Steunpunt Extremisme en de gemeente Delft voor de aandachtsfunctionarissen radicalisering van de Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid.

Aanpak: onder andere Jelle van Buuren, universitair docent aan de Universiteit Leiden/Institute of Security and Global Affairs, besprak de risico’s van complotdenken en hoe ermee om te gaan als professional. In een panelsessie deelden beleidsmedewerkers en een medewerker van het Landelijk Steunpunt Extremisme op welke manier complottheorieën spelen in de regio. Tussentijds is in subgroepen van deelnemers gediscussieerd en is via polls nagegaan hoe de bijeenkomst werd gewaardeerd.

onder andere verzorgde Jelle van Buuren, universitair docent aan de Universiteit Leiden/Institute of Security and Global Affairs, een bijdrage over de rol van complotdenken bij:

• de delegitimering van het nieuws (zou fake zijn)

• wetten (zouden onrechtvaardig zijn)

• overheidsbeleid (zou onderdrukkend zijn)

Er is grote behoefte om met elkaar te leren hoe we goed omgaan met de maatschappelijke onrust en polarisatie tussen verschillende mensen en groepen. Hiervoor bieden wij trainingen op maat aan voor verschillende professionals en contexten:  

• Wat is polarisatie?

• Democratische rechtsorde beschermen

• Handelen en gespreksvoering in de praktijk

• Opzetten en begeleiden van een leernetwerk

Opdrachtgever: voor het Rijksopleidingsinstituut tegengaan Radicalisering (ROR).

Opdracht: ontwikkelen trainingen, kennisbevorderingsbijeenkomsten en webinars. Ook werken we aan een speciale module voor aandachtsfunctionarissen radicalisering. Dit doen we samen met de professionals en partners van het ROR, zoals het Landelijk Steunpunt Extremisme en een groot aantal gemeenten.

Thema’s zijn onder andere:

• islamistisch extremisme

• potentieel gewelddadige eenlingen

• links- en rechts-extremisme