De online leefwereld: een digitale speeltuin of een mijnenveld?

Dit artikel is een samenvatting van onze whitepaper Navigeren in de online leefwereld van jongeren, richtlijnen voor jeugdprofessionals. Deze whitepaper is bedoeld voor jongerenwerkers, beleidsmakers en iedereen die te maken heeft met jongeren en veiligheidsvraagstukken. Voor hen die uitdagingen ervaren in het navigeren binnen de snel veranderende online leefwereld en de impact hiervan op jongeren. De whitepaper gaat specifiek in op veiligheidsrisico’s die online spelen, zowel voor daderschap als slachtofferschap en uitgangspunten die professionals in het sociaal domein kunnen helpen.

We delen graag onze kennis, dus doe er je voordeel mee!

Heb je vragen? Je mag ons altijd bellen of mailen.

De aantrekkingskracht en de keerzijde van de online leefwereld

Jongeren bevinden zich op sociale media om hun talenten te ontwikkelen, relaties op te bouwen en hun identiteit vorm te geven. Hun online leefwereld biedt mogelijkheden, maar kent ook een schaduwzijde. De constante stroom van informatie is niet altijd betrouwbaar en sociale druk om te voldoen aan online ideaalbeelden kan leiden tot mentale problemen. Daarnaast zijn jongeren steeds vaker betrokken bij cybercriminaliteit, zoals exposing, phishing en fraude, vaak zonder het volledige besef van de impact hiervan op hun slachtoffers.

De cijfers liegen er niet om
De statistieken zijn helder: in 2021 was bij 41% van de cybercrimezaken in Nederland een jongere onder de 21 jaar betrokken, en 18% van de jongeren tussen 15 en 25 jaar heeft ervaring als slachtoffer van online criminaliteit. Dit zijn zorgwekkende cijfers die vragen om een adequate aanpak.

De rol van jeugdprofessionals

Jeugdprofessionals willen inspelen op deze online ontwikkelingen, maar lopen tegen structurele uitdagingen aan. Veel organisaties missen de kennis en protocollen om effectief met jongeren in hun digitale leefwereld om te gaan.

Jeugdprofessionals hebben vragen als:

• Hoe blijf je als professional zichtbaar en toegankelijk, zonder grenzen van de privacy te overschrijden?

• Hoe help je jongeren om zichzelf te beschermen tegen online bedreigingen?

• Hoe voorkom je dat kwetsbare jongeren in criminele netwerken belanden?

Richtlijnen voor jeugdprofessionals

Om jongeren op een verantwoorde manier te begeleiden, kunnen jeugdprofessionals werken volgens enkele richtlijnen:

• Privacy en veiligheid: maak intern en met partners duidelijke afspraken over het al dan niet delen van informatie en het waarborgen van online veiligheid.

• Professioneel gedrag: wees je bewust van je professionele rol en verantwoordelijkheid online. Dit betekent het handhaven van een professionele houding, het vermijden van ongepaste interacties, en het bieden van betrouwbare en ethische informatie en ondersteuning.

• Signaleren en delen van informatie: maak duidelijke afspraken over het wel of niet delen van informatie met andere partners in de keten (en de afwegingen hierin). Wees hierover duidelijk en transparant, ook naar de jongeren zelf, geef ook duidelijk aan waar grenzen liggen en wanneer (maar ook waarom) je wel of geen informatie deelt met andere partijen.

• Interactieve benadering: online heb je de ideale tools om jongeren laagdrempelig hun stem te laten horen, maak hier zelf dus ook gebruik van.

• Balans tussen on- en offline contact: jongerenwerk moet zich zowel fysiek als digitaal afspelen, met duidelijkheid over online bereikbaarheid.

• Continue scholing: professionals moeten op de hoogte blijven van de nieuwste online trends en risico’s. Niet iedereen in de organisatie hoeft hiervoor steeds online te zijn, maar zorg voor een fatsoenlijke informatievoorziening, bijvoorbeeld door jongeren zelf of enkele aangewezen collega’s die dit delen.

RadarAdvies als gids

Wij willen laten zien dat het samenbrengen van experts en het ontwikkelen van concrete handvatten essentieel is om grip te krijgen op de digitale leefwereld van jongeren. Gemeenten en jongerenorganisaties hebben baat bij trainingen, onderzoek en concrete beleidsmaatregelen om jongeren zowel online als offline beter te kunnen ondersteunen.

De online leefwereld is geen tijdelijke trend, maar een structureel onderdeel van het leven van jongeren. Als we hen écht willen helpen, moeten we als samenleving de uitdaging aangaan om niet alleen fysiek, maar ook digitaal nabij te zijn. Dit vraagt om investeringen in kennis, beleid en samenwerking. Alleen zo kunnen we voorkomen dat de digitale speeltuin verandert in een gevaarlijk mijnenveld voor onze jeugd.

Doel: focus op de rol van de professional en het faciliteren van dialoog tussen professionals, beleidsmakers en jongeren die te maken hebben gehad met criminaliteit.

Er zijn 3 workshops:

1.     De online leefwereld van jongeren en cybercrime
Ontdek de uitdagingen en kansen in de digitale wereld van jongeren.

 2.     Meidencriminaliteit en meidenwerk
Verdiep je in de specifieke problematiek rondom meidencriminaliteit en effectieve aanpakken binnen het meidenwerk.

 3.     Slim samenwerken tussen professionals van jeugd en veiligheid in de dagelijkse praktijk
Leer hoe samenwerking tussen verschillende professionals kan bijdragen aan een veiligere omgeving voor jongeren.