Evaluatie aanpak radicalisering en extremisme Gooi en Vechtstreek

Wees er op tijd bij

Als je nu denkt: de kans op escalatie is in mijn gemeente klein, realiseer je dan wel dat het gaat over een multidimensionaal probleem dat veel domeinen raakt. Een gemeente of regio moet op tijd zicht hebben op de lokale situatie, zodat het voldoende middelen in huis heeft om escalatie te voorkomen.

Het Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland (DNT) is nog altijd ingewikkeld. Zowel verschillende netwerken als rechts- en links-extremistische groepen vormen volgens de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) een aanhoudende dreiging. Maar er zijn geen standaardmaatregelen of landelijke adviezen gekoppeld aan het dreigingsniveau. Wel heeft de NCTV in 2024 een handreiking uitgebracht in de vorm van het webdossier Lokale Aanpak radicalisering. Hiermee hebben gemeenten een basis in handen om zich goed voor te bereiden. Maar hoe weet je wat er lokaal nog geregeld moet worden om de basis op orde te hebben?

District Gooi en Vechtstreek ontvangt niet veel signalen van radicalisering, maar zijn die er niet of wordt er onvoldoende aandacht aan besteed? Er was behoefte aan inzicht. Maar een goede evaluatie kost tijd en moet objectief worden uitgevoerd. Door kenners die de gevoeligheden rondom het onderwerp tot in de kleinste haarvaten begrijpen. Want radicalisering komt voor in vele vormen.

Beleidsmedewerker Openbare Orde en Veiligheid Eline Kuilder:
“Onze 6 gemeenten hebben een opschalingsstructuur, persoonsgerichte aanpakken en er zijn onderling afstemmingsmomenten, maar we wisten ook dat we processen beter konden vastleggen. En we hadden onvoldoende zicht op wat we verder nog beter konden doen.”

“Al vóór de nieuwe handreiking van de NCTV stelden we onszelf daarom de vraag: hoe kijken we met een radicaliseringsbril naar al onze preventieactiviteiten? En met de handreiking werd inzichtelijk wat een goede basisaanpak zou moeten zijn, maar wisten we nog niet in welke mate we eigenlijk zelf de basis op orde hadden.”

Pas op met het zelf evalueren van je eigen aanpak
Laat een evaluatie als het even kan uitvoeren door een externe partij. Het evalueren van je eigen aanpak is discutabel, want:

• je bent onbewust bevooroordeeld.

• je daagt jezelf onvoldoende uit om kritisch te zijn.

• radicaliseringspreventie is complex en kan verschillende onderliggende oorzaken en dynamieken hebben, hier is deskundigheid op meerdere terreinen voor nodig.

District Gooi en Vechtstreek liet de evaluatie uitvoeren met versterkingsgelden van de ministeries van Justitie en Veiligheid en Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

Onze opdracht was om de aanpak van 6 gemeenten te evalueren en concrete aanbevelingen te doen om lokaal de basis op orde te krijgen. Uiteraard hebben wij hier de handreiking Lokale Aanpak van de NCTV en het VNG Protocol Online Onderzoek in meegenomen. Wij hebben gekeken naar de stand van zaken bij de gemeenten:

• Hilversum

• Huizen

• Blaricum

• Laren

• Wijdemeren

• Gooise Meren

Binnen deze opdracht zijn Blaricum en Laren samen geanalyseerd, omdat ze hetzelfde ambtelijke apparaat hebben. We kijken per lokale situatie naar de beste manier om een evaluatie uit te voeren.

De ene gemeente heeft de basis beter op orde dan de andere. Niet één gemeente heeft de basis helemaal op orde, iets wat niet verrassend is bij een 0-meting als je uitgaat van de nieuwe handreiking van de NCTV. De 6 gemeenten hebben met een wegingskader per gemeente en een wegingskader op districtsniveau scherp in beeld wat er nog moet gebeuren en ook op welke gebieden er samengewerkt kan worden. Verschillende kleuren in hun wegingskader geven aan in welke mate de basis op orde is.

Download voorbeeld lokaal wegingskader aanpak radicalisering

Met het voorbeeld van een wegingskader krijg je - op hoofdlijnen - te zien wat wij voor jouw gemeente inzichtelijk kunnen maken. Zodat jij precies weet wat er nog moet gebeuren om de basis op orde te krijgen!

We publiceren het wegingskader niet direct openbaar, omdat we niet willen dat deze online zonder context wordt gedeeld. Je moet er met professionele ogen naar kijken om te begrijpen en in te kunnen schatten of het wegingskader ook voor jouw gemeente waardevol kan zijn.

Fenomeenanalyse

Deze evaluatie is uitgevoerd als een open en transparante verkenning van de aanpak radicalisering en was niet gericht op het in kaart brengen van groeperingen, netwerken of individuen waar zorgen over bestaan. Er zijn dus geen specifieke groeperingen of netwerken geïdentificeerd die binnen verschillende vormen van extremisme vallen.

Als je als gemeenten inzicht wil krijgen in de lokale situatie, om vast te stellen of er een uitgebreid handelingskader nodig is, bevelen we aan om een fenomeenanalyse uit te laten voeren. Lees meer over onze aanpak preventie radicalisering en extremisme.

20 jaar expert op gebied van radicalisering en extremisme

RadarAdvies is een van de weinige bureaus in Nederland dat onafhankelijk onderzoek doet naar, trainingen geeft en aanbevelingen doet op het gebied van radicalisering, extremisme en polarisatie.

Onze adviseurs:

• zijn objectief en kundig.

• hebben kennis over en ervaring met aanpakken uit andere gemeenten.

• hebben kennis over en ervaring met aanpakken uit heel Europa, in losse opdrachten en met het Radicalisation Awareness Network.

Voorbeeldopdrachten evaluatie aanpak radicalisering

• Opdrachtgever: gemeente Venlo.

  Opdracht: evaluatie radicaliseringsaanpak om beter evidence based te werken.

• Opdrachtgever: Landelijk Steunpunt Extremisme.

  Opdracht: evalueren effectiviteit van de programma’s Familieondersteuning en Forsa. Familieondersteuning biedt begeleiding en advies aan families die kampen met zorgen en problemen rondom radicalisering van een familielid. Forsa biedt deradicaliseringstrajecten en individuele begeleiding aan personen die extremistische overtuigingen hebben, betrokken zijn (geweest) bij extremistische netwerken of die zijn veroordeeld voor (of verdacht worden van) extremistisch strafbare feiten.

• Opdrachtgever: Expertise-Unit Sociale Stabiliteit.

  Opdracht: ontwikkel een toolkit evidence based werken die is te gebruiken bij de preventie van radicalisering. De toolkit is ontwikkeld door Verwey-Jonker Instituut, A.G. Advies en RadarAdvies.